talawas chủ nhật

“Nhưng cái gọi là thơ, ở Trần Tiến Dũng, dường như là một cái gì khá bất định. Hôm nay nó thế này; mai, nó có thể khác đi. Ðối diện với một kẻ làm thơ như một phiêu lưu như thế, thú thực, tôi không biết cuối cùng Trần Tiến Dũng sẽ đi về đâu…”
Nguyễn Hưng Quốc, Giới thiệu thơ Trần Tiến Dũng
Bài thơ dưới đây được Trần Tiến Dũng sáng tác trong thời gian xảy ra sự kiện chính quyền quân sự Miến Điện đàn áp tàn bạo cuộc biểu tình của các nhà sư, cuối tháng 9 đầu tháng 10 này. Bài thơ không đề cập trực tiếp đến sự kiện, nhưng người ta vẫn có thể nhận ra được ảnh hưởng gián tiếp của nó trong liên tưởng với hiện thực Việt Nam, qua một góc nhìn âm u, mòn buồn, gần như là tuyệt vọng của nhà thơ.
talawas chủ nhật

Trần Tiến Dũng

Ngọn lửa mòn đi qua khoảng trống

Đôi mắt thức suốt trong đêm mưa dầm
Mỗi hạt mưa sáng như ngọn nến
mỗi hạt mưa là một gương mặt
Không người nào thức suốt đêm mưa mà
không dự buổi trò chuyện của ký ức, những câu chuyện cũ rít
khua lên thứ âm thanh của bầy đàn.
Sẽ không chịu đựng được nếu không đập tay lên trán

Mưa đêm cứ đi qua khoảng không đã đi qua
Đi qua cơn gió đang dập vào tấm pa-nô ca ngợi đảng cộng sản
màu đỏ và vàng nhòe nhoẹt một thứ bụi kim loại rỉ.
chỉ riêng một tấm pa-nô này cũng là vực thẳm

Không thể ngăn mưa không đi qua
như khi mưa đi qua những khoảng không chiều hôm giá lạnh của mưa
khoảng không của người bị tước sạch.

Qua một bức tường bị bóng dây điện cắt đứt
Trong cái nhìn của mỗi hạt mưa nhỏ đang rơi
khoảng không như một thân thể.
Đó không phải là đôi tình nhân
không phải là người đàn bà bán xôi đêm, không phải là chàng trai hành nghề đấm bóp,
không là gã trí thức say, một cô gái không chài được mối
Thân thể của khoảng không mất đầu đi trong mưa
Đi trong một nỗi tuyệt vọng dễ hiểu
Chủ nghĩa cộng sản với ý thức Việt Nam là điều tuyệt vọng dễ hiểu.

Mưa lại trốn trong mưa, trốn về phía đám mây hơi nước đang đỏ rực trước mặt.

Khoảng không đi bằng đôi chân của mưa, đi!
hàng triệu những đứa trẻ làm nổi bóng nước
phản chiếu u buồn như một thứ hoa vàng dẫn đường mù sương
Đừng trở nên khó hiểu khi đi qua lịch sử chế độ độc tài
những thế hệ gối lên nhau và chết ngay lúc vẫn ăn, thở và đọc sách
Đi, khoảng không nhỏ của máu và đất
Bóng nước lấp lánh những linh hồn ngơ ngác
Đi, qua những số phận đang trải ra ở một góc khuất
Sài Gòn - Hà Nội trong khoảng không của tính cam chịu
Đi, và được chăn dắt
bởi những người cùng dân tộc, những người tự cho có đặc quyền,
quyền vạch ra những ô vuông tăm tối

Hình phạt cuối cùng đón nhận là biến mất ý thức về chế độ độc tài

Đừng tự dối, đừng trở nên khó hiểu
Đừng nói chấp nhận chế độ độc tài là điều không hiểu nổi
Đừng khóc khi không sao có được nỗi u buồn ý thức

Đi.
Không phải băng qua biển không gian bằng con tàu và bài ca thủy thủ
Chỉ là sống sót bằng mọi cách trong khoảng không ngập nỗi sợ
Không có muối nước mắt làm nên vầng mặt trời sau mưa
Chỉ là những con cá.
Con cá rất nhỏ được cho phép thở bằng hạt bọt và trốn chạy với một điểm màu
Mỗi hạt mưa là một người trốn sâu trong không gian an phận
Gương mặt buồn bã lảo đảo như một ngọn nến hy vọng

Kéo dài một thứ ánh sáng đã mòn.

Các bài liên quan:

Trần Tiến Dũng sinh năm 1958 tại Gò Công. Hiện sống và viết tự do tại Sài Gòn.

Tác phẩm Khối động (Thơ, Nxb. Trẻ 1997), Hiện (Thơ, Nxb. Thanh Niên 2000); Bầu trời lông gà lông vịt (Thơ, Tiền Vệ 2002) Hai đóa hoa trên trán cho công dân hạng hai (Thơ, Tiền Vệ 2004). Có thơ in trong các tuyển tập: Thơ tự do, Viết, 26 Nhà thơ đương đại, Tuyển tập Tiền Vệ 2006. Một số bài thơ của Trần Tiến Dũng đã được Đinh Linh dịch ra tiếng Anh, công bố trên: e Book Chester Hill, Australia 2003, Contemporary Voices from the Eastern World: An Anthology of Poem, Norton 2007, và các tạp chí Manoa, Calque.

Gửi bài này cho bạn bè

In bài